Met een werkconferentie voor genodigden gaf de Opleidingsraad afgelopen vrijdag het startschot voor APV, voluit: Programma Adaptieve Psychologische Vervolgopleidingen. Een groot gezelschap van belanghebbenden gaat in projectteams samen aan de slag. Doel: psychologische vervolgopleidingen die zich snel en adequaat kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden en individuele opleidingsbehoeften. Zoals één van de deelnemers aan de werkconferentie het verwoordde: ‘We hebben middelen, mensen en momentum: daarmee maken we iets moois.’

Ruim negentig mensen namen enthousiast deel aan de werkconferentie, die door verscherpte coronamaatregelen was omgezet van een fysiek programma in De Munt naar een online variant. Onder de deelnemers waren onder meer praktijkopleiders, hoofdopleiders, opleidelingen en vertegenwoordigers van het ministerie van VWS, opleidingsinstellingen en branche- en beroepsverenigingen. Ze volgden plenaire sprekers via een livestream en discussieerden in drie Zoom-sessies over stellingen als ‘Er zijn geen goede predictoren voor succesvolle selectie van kandidaat-opleidelingen’ en ‘De kwaliteit van de opleidingen is gebaat bij een stabiele netwerkstructuur van opleidingsinstituten, praktijkopleidingsinstellingen, en universiteiten’.

Drie deelprojecten
Met de woorden ‘Als de weg er goed bij ligt, gaat het vervoer van informatie sneller en beter’, vatte FGzPt-voorzitter Tonnie Prinsen de APV-ambities kernachtig samen. APV streeft met drie projecten naar opleidingen die zich aanpassen aan de continu veranderende behoefte van de maatschappij, gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten en praktijkervaringen en die, waar mogelijk, maatwerk bieden aan de individuele opleideling. De projectteams gaan adviezen formuleren over een directe aansluiting tussen Master en Gz-opleiding en een toekomstbestendige infrastructuur om ‘een leven lang leren’ te faciliteren. Daarnaast worden er randvoorwaarden opgesteld voor goede didactiek volgens de laatste inzichten en is er aandacht voor het positioneren en promoten van opleiden als professie.

Logische leerlijn
Tijdens de werkconferentie schetste spreker Martin Izaks in een notendop een paar uitdagingen in de overgang van Master naar Gz-opleiding: ‘Na ruim twee jaar wachten kon ik eindelijk een Gz-opleidingsplek bemachtigen. Helaas bleek de opleiding in eerste instantie niet de verdieping te bieden die ik voor ogen had. Sommige dingen voelden als een herhaling van wat ik al wist. Voor de docenten was het ook lastig: voor opleidelingen met tien jaar werkervaring was de stof gesneden koek, voor mensen die vers van de universiteit kwamen was alles nieuw.’ In verschillende Zoom-sessies werd het belang van een logische en continue leerlijn aangestipt.

Hobbels en energie
‘Een leven lang bekwaam, in een samenleving die continu verandert. Dat is de essentie van APV’, zegt Ronnie van Diemen, directeur-generaal Curatieve Zorg van VWS. Ze spreekt tijdens de werkconferentie namens staatssecretaris Paul Blokhuis, die door ziekte afwezig is. Van Diemen heeft als kinderarts, opleider kindergeneeskunde, hoogleraar en directeur van een grote GGz-instelling veel ervaring met veranderingen in de zorg en de gevolgen daarvoor voor de competenties van zorgprofessionals.

Van Diemen: ‘Over vijf of tien jaar vraagt de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog weer om andere elementen. Ik verwacht een veel meer integrale opleiding, waarbij het fundament de mogelijkheid geeft om je steeds aan te passen aan de nieuwe werkelijkheid. Ik denk dat jullie met enorm veel energie aan de slag gaan, maar ook wel wat hobbels zullen tegenkomen. Onder meer op het gebied van aansluiting vinden tussen opleidingen: hoe krijg je dat nou makkelijk voor elkaar? Zonder stelsels te gaan veranderen, want dan zijn we zo jaren verder. Als je flexibel, creatief en vrij denkt is er vaak al snel winst te behalen, is mijn ervaring.’ Van Diemen raadt betrokkenen aan om vooral met open vizier met elkaar in gesprek te gaan en niet te vrezen voor af en toe een botsing. ‘Als je die gesprekken oppervlakkig voert, dan heb je straks een prachtig curriculum dat in de praktijk moeilijk te realiseren is.’ Ook adviseert ze om bij andere zorgdomeinen in de keuken te kijken, bijvoorbeeld bij de medisch-specialistische en de verpleegkundige opleidingen. ‘Ik zie vaak dat er binnen de eigen silo invulling wordt geven aan de opleiding. Je kunt zoveel van elkaar leren.’

Consensus neemt toe
Hans de Veen, voorzitter van het NIP, hield namens de vier lidverenigingen van de FGzPt een voordracht. ‘De uitdagingen waar we met z’n allen voor staan in de organisatie en uitvoering van de zorg zijn groot’, zei De Veen. ‘Op dit moment is het belangrijker dan ooit om de uitdagingen samen aan te gaan. De coronapandemie zal grote gevolgen hebben voor de psychologische gezondheid van velen. Tegelijkertijd lopen de wachtlijsten nu al op tot negen maanden voordat iemand geholpen kan worden.’ De Veen is hoopvol over de samenwerking in APV. ‘De consensus tussen beroepsbeoefenaren neemt toe. Tegenstellingen worden overbrugd en we zijn intensief met elkaar en met de samenleving in gesprek. Er is urgentie, er is denkkracht, er is bereidheid en er is ambitie.’

Met eenduidige visie naar buiten

Namens patiëntvereniging MIND sprak Monique van den Eijnden. Na een indringende beschrijving van haar ervaringen in de GGZ riep ze psychologen op om met een eenduidige visie naar buiten te treden. ‘Zodat de maatschappij weet wat jullie kunnen bieden en waar jullie kracht ligt.’ Hans de Veen onderstreepte die boodschap met de woorden ‘Samen sterk zijn, daar gaat het om. Zorg dat je als Gz-psycholoog voor je vak staat en voor je maatschappelijke opdracht.’

Inhoudelijke kansen en uitdagingen
Maartje Schoorl, voorzitter van de Opleidingsraad waaronder het programma APV valt, vatte de werkconferentie aan het eind van de dag samen: ‘Ik merk dat het veld positief staat tegenover ontwikkelingen in de opleiding. Draagvlak voor verandering is cruciaal. Het voelt goed dat we de wind mee hebben. Er zijn al heel veel enthousiaste en deskundige mensen die aangeven dat ze graag wat willen betekenen in APV. Tijdens de werkconferentie kwamen flink wat inhoudelijke kansen en uitdagingen voorbij. APV is voor ons allen een grote spannende klus die ons opleidingsveld gaat innoveren, met als ultiem doel: betere zorg voor onze cliënten.’

Bekijk de plenaire sessie van de werkconferentie